İran’la 10 milyar dolar olan dış ticareti 3 kat artırma hedefi sertifikaya takıldı. Ülkede ticaret yapmak için gereken GMP belgeleri yenilenmiyor ve süreçler uzatılıyor.
İran’a 2012’den bu yana uygulanan ambargonun kaldırılması ile revize edilen dış ticaret rakamları, sertifika ve korumacılık önlemleri nedeniyle zora girdi.
İran’da sertifikasyonun önemli olduğunu dile getiren işadamları, GMP (Good Manufacturing Practices – İyi Üretim Uygulamaları) diye bilinen bir belgelendirme olduğunu ve bunun çıkarılmasının 1.5-2 yılı aldığını kaydetti.
Sürenin yanı sıra bu belgelerin yenilenmesinde sıkıntı yaşadıklarını dile getiren işadamları, GMP alım süreçlerinin durdurulduğunu söylüyor. Öte yandan ambargonun kalkması akabinde İran devleti yerel üreticiyi korumak amacı ile ülke içerisinde üretimi mümkün olan ürünlerin ithalatına sınırlama getiriyor.
Korumacı bir ülke
Türkiye-İran İş Konseyi Başkanı Bilgin Aygül, İran’ın korumacı bir ülke olduğunu belirterek ambargo kalktığı diye güllük gülistanlık bir ülke olmadığını, sıkıntıların bulunduğunu söyledi. İran için “İthal ikameci, korumacı ülke” ifadelerini kullanan Aygül, “İran’ın İslam devleti olmasından kaynaklanan bir takım kısıtları var. İran ile 30 milyar dolar dış ticaret hacmi hedefi kolay değil. Birkaç yılllık bir hedef. Dış ticaret 2012’de 22 milyar dolardan 2015’te 10 milyar dolara kadar geriledi. Ancak 30 milyar dolarlık hacmi yaratacak iş hacmi var” dedi.
Aygün’ün verdiği bilgilere göre, ülkede 200’ün üzerinde yatırımcı ve binin üzerinde iş yapan Türk firması var.
SWIFT’te sıkıntı var
Aygün, ülkede hâlâ SWIFT (bankalararası fon transferi) işlemlerinde sıkıntı olduğuna da dikkat çekti. Bunun dış ticaretin yapılmasını engellediğine dikkat çeken Aygün, bu engelin ortadan kalkması için de ABD seçimlerinin beklendiğini dile getirdi. Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci de yaptığı açıklamada, İran’a uygulanan yaptırımların kalkmaya başlamasıyla birlikte bankacılık işlemlerinin daha rahat yapılabilir hale geldiğini belirterek, İran ile ticareti üçe katlayarak 30 milyar dolara çıkarma hedefi için ellerinden gelen her şeyi yapacaklarını söyledi.
Otelcilik fırsat
Aygün, İran’ı sadece mal satılacak bir ihracat destinasyonu olarak düşünmenin hata olduğunu vurgulayarak şöyle konuştu: “İran, hem üçüncü ülkeler ile çalışmak hem de yatırım yapmak için fırsat. Korumacı, 80 milyonluk ülkede mal satmak ve diğer ülkelere bağlanmanın yolu oraya yatırım yapmakla mümkün. İran liberalizasyon süreci yaşıyor, özelleştirmeler hızla artıyor. Firmalar da 2007’den bu yana ciddi fabrikalar satın aldılar. 80- 90 tane üretim tesisin sahibi olduk. Otelcilik sektörü önem kazanacak. İş çok az otel var Tahran’da. AVM ve havalimanı işletmeciliğinde, bankacılıkta fırsatlar var. 2-3 yıl içinde 200 olan yatırımcı sayısının bin 500’e çıkmasını bekliyor.” 16 Ocak 2016’da varılan anlaşma uyarınca İran’ın nükleer faaliyetlerine yönelik bazı yaptırımlar kaldırılmıştı.
Elvan’ın 10 mağazası var
Ülkede yer Türk şirketlerinden biri de Elvan Gıda. İran’da 2 tane sözleşmeli iş ortağı olan şirket, Tahran Merkezli olanla ambargo nedeniyle çalışamıyor. Diğeriyle serbest bölge kapsamında olan Kiş (Kish) Adası özelinde çalışıyor. 50 bin nüfusu bulunan Kiş adasında 10 mağaza açmış Elvan. AVM’lerdeki bu mağazalar hem perakende hem de toptan hizmet veriyor. Ortamın normalleşmesi halinde şirketin ülkeye ihracatının 10 kat artması bekleniyor.
Türkiye en çok mücevher satıyor
Ekonomi Bakanlığı’nın verilerine göre, İran, bakanlık tarafından 2014-2015 döneminde ihracatta hedef ülkelerden biri olarak belirlendi. Türkiye ile İran arasındaki dış ticaret hacmi, 2000 yılında 1 milyar dolar civarındayken, 2012’de 22 milyar dolar seviyelerine çıkmış, geçen yıl ise 10 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.
Türkiye’nin Orta Asya pazarlarına açılımında en kısa güzergaha sahip olan İran’a yapılan ihracatta başlıca ürünlerin başında ise mücevherci eşyası veya aksamları geliyor. Ekonomi Bakanlığı’na göre, İran ekonomisi önemli bir dönüşüm yaşıyor. Özellikle turizm, enerji, bankacılık, petrokimya, telekomünikasyon, ulaştırma ve otomotiv sektörlerinde ülkede büyük fırsatlar bulunuyor. Türk müteahhitleri ve müşavirlik firmaları, ülkede bugüne kadar toplam 531 milyon dolar değerinde 22 proje üstlendi. İran’ın başkenti Tahran’da, çoğu ithalat ve ihracatla ilgilenen 100’e yakın Türk firması faaliyet gösteriyor. Yener Karadeniz/Cumhuriyet
POST A COMMENT.