Merter’deki dev AVM’ler hayalet binalara dönüştü
Bir zamanların tekstil ve hazır giyim başkenti olarak bilinen İstanbul Merter, bugünlerde derin bir krizle boğuşuyor. Yaklaşık 50 milyon dolarlık bir yatırımla hayata geçirilen Sentez AVM gibi dev yapılar, beklenen canlılığın aksine neredeyse tamamen boş kalmış durumda. Aylık 1.25 milyon dolar kira geliri sağlaması hedeflenen bu modern iş merkezinde bile tek bir dükkanın dolu olmaması, sektördeki krizin boyutunu net bir şekilde gözler önüne seriyor. Bu durum, sadece Merter’le sınırlı değil; Laleli ve Osmanbey gibi diğer önemli ticaret merkezleri de benzer bir kaderi paylaşıyor.
Maliyet baskısı ve Mısır’a yönelen yatırımlar
Türk hazır giyim sektörünün yaşadığı bu kan kaybının temelinde, maliyet-fiyat dengesizliği yatıyor. Yüksek enerji, işçilik ve hammadde maliyetleri, sektördeki firmaları rekabetçi fiyatlar sunmakta zorluyor. Alıcı markalar, daha uygun maliyetlerle üretim yapabilecekleri alternatifleri aramaya başladılar. Bu arayışın sonucunda, özellikle Mısır, Türk tekstil ve hazır giyim sektörü için cazip bir hedef haline geldi.
Mısır hükümetinin sunduğu vergi avantajları, düşük işçilik maliyetleri ve serbest ticaret anlaşmaları gibi teşvikler, Türk firmalarını bu ülkeye yönlendiriyor. Mısır, özellikle ABD ve Avrupa Birliği ile yaptığı anlaşmalar sayesinde, Mısır’da üretilen ürünlerin bu pazarlara gümrük vergisi ödemeden girmesine olanak tanıyor. Bu durum, Türk firmaları için büyük bir fırsat sunuyor. Türkiye’den gelen bir yatırımcı, Mısır’da üretim yaparak hem daha düşük maliyetlerle mal üretebiliyor hem de ürünlerini gümrüksüz olarak küresel pazarlara sunabiliyor. Bu, maliyetlerle boğuşan ve ihracat pazarlarında rekabet gücünü kaybetmekte olan Türk tekstil sektörü için cazip bir kaçış yolu haline geldi.
Bu yönelim, Türkiye’deki üretim tesislerinin ve ticaret merkezlerinin boşalmasına neden oluyor. Merter’deki esnaflardan Timur Bozdemir‘in de dile getirdiği gibi, “Esnafımız bu halde iken birileri Mısır’a yatırım için kurdele kesiyor.” Bu açıklama, sektördeki yatırımcıların bir kısmının yurt dışına yönelirken, Türkiye’deki mevcut iş gücünün ve ticaret altyapısının kaderine terk edildiği yönündeki endişeleri artırıyor.
İstihdam ve ticaret merkezleri tehlikede
Hazır giyim sektörü, bir zamanlar milyonlarca insana istihdam sağlayan en önemli sektörlerden biriydi. Ancak son dönemde artan konkordato ilanları ve kapanan işletmeler, istihdamın günden güne eridiğini gösteriyor. Sentez AVM’nin boş dükkanları, bu durumun somut bir kanıtı olarak karşımıza çıkıyor.
Sadece Sentez AVM değil, Merter’de buna benzer 2-3 yeni yapının daha boş durduğu belirtiliyor. Bu durum, Merter esnafının yıllardır süregelen ticaret geleneğinin ciddi bir tehlike altında olduğunu gösteriyor. Benzer şekilde, Laleli ve Osmanbey’de de dükkanların boşalması, İstanbul’un bu tarihi ticaret merkezlerinin adeta hayalet şehirlere dönüştüğüne dair güçlü sinyaller veriyor.
Sektörün önde gelen isimleri ve ilgili odalar, bu duruma karşı çözüm arayışında. Ancak küresel rekabetin ve artan maliyetlerin baskısı altında kalan sektörün toparlanması için daha kapsamlı ve etkili politikaların hayata geçirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde, Türkiye’nin tekstil ve hazır giyim sektöründeki liderlik konumu tehlikeye girebilir ve on binlerce insan işsiz kalabilir. Sektör temsilcileri, acil olarak destekleyici mekanizmaların oluşturulması ve Mısır gibi ülkelere kayan yatırımların Türkiye’de tutulması için teşviklerin artırılması çağrısında bulunuyor.
